Onder leiding van het NSCR en WODC start in 2024 een onafhankelijk, fundamenteel en longitudinaal onderzoeksprogramma naar de besluitvorming, uitvoering en gevolgen van de verschillende soorten vrijheidsbeperkende sancties. Het onderzoeksprogramma is mede opgesteld door het ministerie van Justitie en Veiligheid, de drie reclasseringsorganisaties (3RO), de Raad voor de Kinderbescherming en Halt.

Met een looptijd van vijf en mogelijk tien jaar kunnen de betrokken organisaties de nu ontbrekende kennis rondom vrijheidsbeperkende sancties vergaren. De overeenkomst is vrijdag 13 oktober 2023 ondertekend door alle betrokken partijen.

Het aantal opgelegde vrijheidsbeperkende sancties – zoals de taakstraf, elektronisch toezicht, voorwaardelijke gevangenisstraf en de Halt-afdoening – overtreft al jaren het aantal vrijheidsbenemende straffen. Toch zijn belangrijke vragen over besluitvorming, uitvoering en (on)bedoelde gevolgen van deze sancties nog niet beantwoord.

Over de factoren die van invloed zijn op het opleggen van vrijheidsbeperkende straffen, en het effect ervan op bijvoorbeeld sociale integratie, het welzijn en de sociaaleconomische positie van veroordeelden is nog weinig bekend. Door voor het eerst in Nederland een grote groep minderjarigen en volwassenen met een vrijheidsbeperkende sanctie over een langere periode te volgen en herhaaldelijk te bevragen, kunnen de onderzoekers langetermijnverbanden bestuderen. Hierin worden ook onderwerpen als recidive en strafdoelen zoals vergelding en genoegdoening ten aanzien van slachtoffers meegenomen.

Het onderzoek levert nieuwe kennis op over hoe vrijheidsbeperkende sancties in de praktijk worden ingevuld, hoe ze worden ervaren en hoe dit samenhangt met belangrijke uitkomsten. De verworven inzichten ondersteunen de professionals die betrokken zijn bij het opleggen en uitvoeren van deze sancties. Maar ook in bredere zin is de kennis die het programma oplevert relevant: voor het strafrechtsysteem, de aanscherping van beleid en voor de samenleving als geheel.

Kijk voor meer informatie op de website van het WODC