Caught in adversity

Bij de doelgroep van (gewelddadige) veelplegers wordt straf steeds vaker gecombineerd met zorg. Van belang hierbij is beter inzicht te krijgen in de zorgaspecten die te maken hebben met volhardend en escalerend crimineel gedrag bij opgroeiende jongvolwassenen.

Beschrijving

In dit proefschrift is de belangrijkste onderzoeksvraag of de OGGz (naast partijen uit het veiligheidsdomein zoals politie, OM en de forensische ggz) een meerwaarde kan hebben in het tegengaan van crimineel gedrag. Veel (jonge) dader profiteren namelijk onvoldoende van aangeboden vormen van zorg en ondersteuning en de OGGz is een zorgspecialisme rondom moeilijk bereikbare doelgroepen met complexe problematiek.

Menno Segeren onderzocht drie groepen: gewelddadige veelplegers van ‘high impact crimes’ afkomstig uit de Amsterdamse Top600 Aanpak, jongvolwassenen met een jeugdreclasseringsverleden die als jongvolwassene geen gewelddadig crimineel gedrag vertoonden en Amsterdamse ex-gedetineerden met een relatief korte gevangenisstraf (minder dan 6 maanden).

Conclusie
Segeren kwam tot een aantal conclusies:

• gewelddadige veelplegers werden geconfronteerd met moeilijke jeugd- en opvoedomstandigheden en vertoonden al vroeg ernstige psychosociale en sociaal-relationele problemen. Omgang met criminele leeftijdgenoten en criminele gezinsleden zijn de belangrijkste voorspellers van escalatie van crimineel gedrag. Binnen de doelgroep van jeugdreclassering bevinden zich jongeren met niet alleen een extra hoog risico op de latere escalatie van crimineel gedrag maar ook op meervoudige problematiek tijdens de jongvolwassenheid waaronder dakloosheid, schuldenproblematiek, verslaving en werkloosheid.
• Meer jongvolwassen gewelddadige veelplegers met een lichte verstandelijke beperking (LVB) vertoonden op hele jonge leeftijd (voor het twaalfde levensjaar) probleemgedrag, waren sterker beïnvloedbaar door antisociale/criminele leeftijdsgenoten en hadden slechter ontwikkelde sociaal-relationele vaardigheden dan diegenen zonder LVB. Als jongvolwassene pleegden zij meer vermogensdelicten met geweld (zoals gewapende overval of straatroof).
• Onder kort-gedetineerden bleken medische en sociale problemen veelvuldig aanwezig. Deze werden door de gedetineerden zelf vaak niet als problematisch ervaren, ondanks een sterke samenhang met terugval in criminaliteit na ontslag uit detentie.
• Een overgrote meerderheid van mannelijke kort-gedetineerden kwam na ontslag uit detentie opnieuw met politie/justitie in aanraking. Dit kwam in het eerste jaar na ontslag het meest voor. Belangrijke voorspellers hiervoor zijn problematisch middelengebruik, alleenstaand zijn, geen startkwalificatie hebben, de narcistische persoonlijkheidsstoornis en relatief jong zijn (<31).

Meer doen aan vroegsignalering
Deze uitkomsten tonen de hoge complexiteit van problemen bij (gewelddadige) veelplegers vanwege individuele kwetsbaarheden, zorgelijke omstandigheden en ingrijpende gebeurtenissen met meestal een oorsprong in de jeugd. De resultaten van het onderzoek onderschrijven het belang van een OGGz-benadering bij criminaliteitspreventie.

Dit laat zich vertalen in de aanbevelingen om meer te doen aan vroegsignalering van sociaal-emotionele problemen en gezinsproblematiek bij jeugd en de tijdige identificatie van jongeren met het allerhoogste risicoprofiel. Daarnaast om vaker langdurige en integrale ondersteuning voor delinquenten te overwegen en meer in te zetten op trauma-sensitief werken bij de aanpak van (jeugd)criminaliteit.

Auteur

Menno Segeren, onderzoeker van de GGD Amsterdam

Downloads

• Caught in adversity. The development, persistence and escalation of criminal behavior from a public mental health care perspective (het volledige proefschrift, inclusief een Nederlandse samenvatting)